SySTem
Yeni üye
Islahat Fermanı nedir maddeleri ne zaman?
Osmanlı İmparatorluğu'nda Bir Dönem: Islahat Fermanı
18 Şubat 1856 tarihinde ilan edilen Islahat Fermanı, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş döneminde devletin içine düştüğü krizi aşmak amacıyla hayata geçirilen önemli bir reform belgesidir. Bu ferman, özellikle gayrimüslimlere yeni haklar tanıyan ve siyasi, hukuki, ve sosyal alanda köklü değişiklikler yapılmasını öngören bir dönemi simgeler.
Ferman, Tanzimat Dönemi'nin önde gelen devlet adamlarından Sadrazam Mehmed Emin Âli Paşa tarafından hazırlanmış ve Sultan Abdülmecid tarafından yürürlüğe konmuştur. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa devletlerinin arzuları doğrultusunda reformlara ihtiyaç duymaktaydı. Kırım Savaşı'nın sona erdirilmesi ve Paris Antlaşması'ndaki kazanımlar için Avrupalı devletlerin desteğini almak amacıyla bu ferman ilan edilmiştir.
Islahat Fermanı, Tanzimat Fermanı'nın devamı niteliğindedir. Her iki ferman da Osmanlı İmparatorluğu'nun içsel ve dışsal zorluklarına çözüm arayışının birer yansımasıdır. Ancak, bu ıslahatlar, toplumsal ve ekonomik nedenlerin yeterince araştırılmadan, Batı'dan alınan bazı kuruluşları ve anlayışları devlete getirmek amacıyla yapılmıştır. Ne var ki, bu ıslahatlarla birlikte toplum içindeki kuruluş ve anlayış ikilemi ortaya çıkmış, din merkezli dünya görüşü ile kurulan kuruluşlar ile Batı'dan alınan anlayışlar arasında çatışmalar artmıştır.
Osmanlı Devleti, bu dönemde Batı'nın ekonomik yardımına ihtiyaç duyuyordu. Ancak bu yardımları elde edebilmek için Batılı devletlere çeşitli imtiyazlar tanımanın şart olduğu görülmüştür. Bu imtiyazlar, Osmanlı topraklarına giren yabancı sermaye ve yatırımın artmasına yol açmış, ancak yerli sanayiyi olumsuz etkileyerek Osmanlı Devleti'ni yarı sömürge bir devlet hâline getirmiştir.
Islahat Fermanı, Osmanlı tebaası içinde gayrimüslimlere yeni haklar tanıyan bir belge olarak öne çıkar. Avrupalı devletlerin etkisi altında olan gayrimüslim azınlıkları ülkeye bağlamak, Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışmasını önlemek ve milliyetçilik akımlarını kontrol altında tutmak amacıyla yapılmıştır.
Bu ferman, bir Osmanlı toplumu oluşturmayı hedefler. Irk, dil, din ayrımı yapmaksızın bir Osmanlı milleti oluşturmayı amaçlar. Bu, 19. yüzyılda devletin kötü gidişatını durdurmak amacıyla ortaya çıkan Osmanlıcılık akımının bir parçasıdır. Ancak, beklenen etkiyi gösteremeyen ıslahat fermanları, Osmanlı Devleti'nin çöküşünü engelleyememiş ve toplum içinde daha büyük sorunlara yol açmıştır. Bu belgeler, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminin karmaşıklığını yansıtan önemli tarihi belgeler olarak değerlendirilir.